İnkilap ya da Devrim
Toplumsal düzende kısa zamanda gerçekleştirilen köklü değişiklikler toplamı. Bir devletin yapısında gerçekleştirilen hızlı ve kalıcı dönüşümlerdir.
Toplumsal düzende kısa zamanda gerçekleştirilen köklü değişiklikler toplamı. Bir devletin yapısında gerçekleştirilen hızlı ve kalıcı dönüşümlerdir. Devrim, eskimiş ve geçerliliğini büyük ölçüde yitirmiş bir toplumsal düzenden, başka bir toplumsal düzene geçişdir. Buna göre devrim bir toplumda o toplumun tümünü ilgilendiren, bazen birçok bakımdan başka toplumlarıda ilgilendiren siyasal, toplumsal, iktisadi değişiklikleri içerir. Devrimlere tarihte sıkça rastlanmaz. Devrim için bazı koşulların olması gerekir. Buna devrim ortamı denir. Bir ülkede devrim ortamı oluştuğunda mutlaka devrim gerçekleşmez. Devrim bir süreçtir ve aşama aşama gerçekleşir. Birinci aşama, yerleşik otoritenin gereksinimleri karşılamaması üzerine, yeni otorite ve düzen arayışlarının ortaya çıktığı ‘düşünce aşaması’dır. Bu aşamaya hazırlık aşaması da diyebiliriz. Bu aşamada otorite ya sorunları çözerek bu yeni arayışları engeller ya da yeni arayışları baskı altına alır. Otorite baskı uygularsa, yeni arayışlar bir cephe oluşturur ve yerleşik otoriteye karşı güçlenir. Otorite baskısı sorun çözmek yerine, yeni sorunlar ürettiği için toplum yerleşik düzenden ve otoriteden umudunu kesecektir. Böylece muhalefet güçlenecek ve ikinci aşama başlayacaktır. İkinci aşama ‘ayaklanma aşaması’ dır (ihtilal). Bu aşamada egemenlik mücadelesi kanlı bir çarpışmaya dönüşür. Eğer muhalefet başarılı olursa devrim sürer. Başarılı olduğu zaman üçüncü aşama olan ‘yeniden düzenleme aşaması’ başlar. Bu aşamada eski kurum, kuruluş, değer ve ilkeler kaldırılır, yerine yenileri konur. Bu aşamada da egemenlik mücadelesi bitmez. Eski otorite-yeni otorite çatışması imgelerde, simgelerde, değerlerde sürüp gider. Amaç gerçekleştirildiğinde veya yeni otorite ülkede meşru sayıldığında artık geri kaçma eğilimleri ortadan kalkacak ve devrim tamamlanmış olacaktır. Yeni otorite eski otorite mücadelesi, devrim/karşıdevrim mücadelesi olarak da adlandırılabilir. Her devrimde bir karşı devrim, yani tepki kaçınılmazdır.
Kaynakça: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Ders Notları, Umuttepe Yayınları, Umuttepe Yayın No:16, Tarih Dizisi:1, Kocaeli, 2010, ss.15-16
